Το Καλαματιανό Μαντήλι που όλοι έχουμε τραγουδήσει και χορέψει, έχει τη δική του ιστορία. Το μετάξι, η πρώτη ύλη του Καλαματιάνου Μαντηλιού, επί αιώνες σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής, συνέβαλε στην ευμάρεια της Καλαμάτας και στην ανάπτυξή της και συνδέθηκε από πολύ νωρίς με την νεώτερη ιστορία της.
Πολυάριθμες ήταν οι “φάμπρικες” μεταξιού που λειτουργούσαν στην πόλη τον 19ο αιώνα, ενώ μόνο οι μοναχές της Μονής Καλογραιών είχαν υπό την επίβλεψή τους 100 μαθητευόμενες.
Μονή Καλογραιών
Νοτιοανατολικά του Κάστρου Καλαμάτας, βρίσκεται η Μονή Καλογραιών, η οποία διακρίθηκε από την ίδρυσή της, στα τέλη του 18ου αιώνα, για την ύφανση μεταξωτών, αποτελώντας “το σπίτι” της τοπικής οικοτεχνίας και πρόδρομο του Καλαματιανού Μαντηλιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η πόλη είχε αναδειχθεί σε πρώτο μεταξοπαραγωγικό κέντρο του ελληνικού κράτους, ενώ τα ξακουστά υφάσματα κυκλοφορούσαν παντού.
Οι μοναχές εξέτρεφαν μόνες τούς μεταξοσκώληκες και έβγαζαν 3 τόνους μεταξιού το χρόνο! Τα προϊόντα της Μονής ήταν μεταξωτά κεντητά άμφια, τραπεζομάντηλα, κουρτίνες και κυρίως το μεταξωτό Καλαματιανό Μαντήλι.
Οι εναπομείναντες αργαλειοί στο μοναστήρι είναι επισκέψιμοι και δουλεύουν ακόμα, δημιουργώντας Καλαματιανά Μαντήλια, χρησιμοποιώντας πρώτη ύλη που έρχεται από το Σουφλί. Ωστόσο, η παραγωγή είναι σαφώς μικρότερη και περιορίζεται σε εργόχειρα προς πώληση και εντυπωσιακά άμφια.
Η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα
Πλέον πολύ λίγες επιχειρήσεις συνεχίζουν την παραγωγή Καλαματιανού Μαντηλιού στην πόλη μας. Η ζήτηση άλλωστε δεν είναι μεγάλη και τις περισσότερες φορές στην αγορά πιο πιθανό είναι να βρεί κάποιος μεταξωτά μαντήλια από την… Κίνα.
Τα πολυτραγουδισμένα στην Ελλάδα, τα Καλαματιανά μαντήλια,θα τα βρείτε στα μαγαζιά γύρω από τον ναό της Υπαπαντής. Και να ξέρετε ότι το γνήσιο Καλαματιανό μαντήλι είναι μονόχρωμο!
Πώς καθιερώθηκε η χρήση του μαντηλιού στους παραδοσιακούς χορούς
Στις μέρες μας το μαντήλι χρησιμοποιείται σε παραδοσιακούς χορούς, όπως στον Καλαματιανό, για να διευκολύνεται ο πρώτος χορευτής στις φιγούρες. Τις περισσότερες φορές το χρησιμοποιούν επαγγελματίες χορευτές που το έχουν πάντα κάπου κρυμμένο στη στολή τους. Οι ερασιτέχνες βολεύονται με πετσέτες ή άλλα υφάσματα που μπορεί να βρεθούν πρόχειρα, καθώς η καθημερινή χρήση του μαντηλιού έχει εκλείψει και μάλλον είναι δυσεύρετο.
Παλαιότερα όμως, η χρήση του στους χορούς, όχι μόνο ήταν συνηθισμένη, αλλά στις γυναίκες ήταν και υποχρεωτική. Το επέβαλαν λόγοι τιμής, καθώς ήταν ηθικά ανεπίτρεπτο ο άντρας να κρατά το γυμνό χέρι της κοπέλας.
Δείτε επίσης:
- Ήξερες ότι ο καλαματιανός ανακηρύχτηκε «εθνικός πανελλήνιος χορός»
- “Αναδρομή” στην Καλαμάτα της δεκαετίας του ’80 (video)
- Ήξερες ότι… οι “Πύλες του Άδη” βρίσκονταν στο νοτιότερο άκρο της Πελοποννήσου;
- “Ταξιδέψτε” Στη Μεσσηνία του 1974 (videos)
- Γνωρίζατε τις παλιές ονομασίες των χωριών της Μεσσηνίας;
