Το Σάββατο 6 Ιουνίου πραγματοποιείται εκδήλωση ενημέρωσης για τη σχολική βία, με θέμα “Όχι στο bullying! Μαθαίνω το παιδί μου ν’ αντιμετωπίζει τη βία”, ώρα 7.30μμ στην αίθουσα εκδηλώσεων της εφημερίδας ”Ελευθερία” (Κων. Γεωργούλη 26, Καλαμάτα).
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν η Έλενα Τράγου, ψυχολόγος PHD και διευθύντρια κέντρου ”My place”, η Σωτηρία Τακτικού, παιδοψυχολόγος (MSc) – Kλινική Ψυχολόγος (MSc) και ο καθηγητής Δημήτρης Κόλλιας. Η εκδήλωση για τη σχολική βία πραγματοποιείται από το βιβλιοπωλείο greekbooks.gr, το Κέντρο Προσχολικής Αγωγής ”ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ” και το Σύλλογο Τριτεκνων Μεσσηνίας, με την επιμέλεια του Σωτήρη Θεοδωρόπουλου. Το συντονισμό θα κάνει η εκπαιδευτικός Σίση Πλακονούρη, ενώ χορηγοί της εκδήλωσης είναι τα καταστήματα “στο κύμα” και “Μελισσάνθη”.
Με αφορμή την εκδήλωση οι συντάκτες του “Kalamata IN” μίλησαν με την παιδοψυχολόγο Σωτηρία Τακτικού, η οποία απάντησε σε κρίσιμες και σημαντικές ερωτήσεις για τη σχολική βία και τρόπους προστασίας από αυτήν.
Τί κάνει τα παιδιά τόσο βίαια;
H απάντηση αυτή είναι ιδιαιτέρως σύνθετη καθώς ούτε οι επιστήμονες που δραστηριοποιούνται παγκοσμίως- με καθημερινή συχνότητα δεν έχουν καταλήξει επαρκώς. Πάντα η αιτία για μία συμπεριφορά είναι πολυπαραγοντική και διαφέρει ανά άτομο. Το φαινόμενο της βίας υπήρχε από τις απαρχές της κοινωνικής σύνθεσης. Από τα αρχικά στάδια της ζωής ενός παιδιού- η ποιότητα της αλληλεπίδρασης και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην οποία μεγαλώνει- επιδρά καθοριστικά στις γνωστικές και ψυχοσυναισθηματικές δομές που θα αναπτύξει και στον τρόπο που θα τις εκφράσει. Συνεπώς, κατά βάση ένα παιδί αναπτύσσει και διατηρεί επιθετική συμπεριφορά υπό την επιρροή του οικογενειακού του περιβάλλουν. Κατά δεύτερον, σίγουρα ένα παιδί επηρεάζεται από το ευρύτερο κοινωνικό του πλαίσιο. Οπότε τα χαρακτηριστικά της σημερινής κοινωνίας (κοινωνικο- οικονομική κρίση, λανθασμένα – ασταθή πρότυπα, ανεξέλεγκτη προβολή και δικτύωση μέσω διαδικτύου…) συμβάλλουν στην ενδεχόμενη βίαιη συμπεριφορά ενός παιδιού.
Ποια μέτρα μπορεί να λάβουν οι γονείς ώστε το παιδί τους να μην πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού;
Ο ρόλος των γονέων είναι σύνθετος και παράλληλα λυτρωτικός. Το πρώτο «μέτρο» είναι οι γονείς να διαχειριστούν οποιαδήποτε κατάσταση με ψυχραιμία. Η «πυροσβεστική» λύση ενός προβλήματος μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα! Ειδικά σε καταστάσεις εκφοβισμού- bullying, που στις μέρες μας έχουν λάβει “ανατριχιαστικές” διαστάσεις , η όσο το δυνατόν ήρεμη και αναλυτική διερεύνηση του προβλήματος συνιστά την βάση της επίλυσής του. Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρω ότι το φαινόμενο στου σχολικού εκφοβισμού δεν αφορά μόνο το παιδί «θύμα» και το παιδί «θύτη». Έχει Ομαδικό Χαρακτήρα αφού σε αυτό εμπλέκεται μια ομάδα παιδιών με συγκεκριμένους ρόλους το καθένα : «το θύμα», «ο θύτης» και τα υπόλοιπα παιδιά ως βοηθοί, ενισχυτές, ουδέτεροι παρατηρητές κ.ο.κ Συνεπώς, η πιο αποτελεσματική παρέμβαση είναι η Ομαδική στην οποία θα συμμετέχουν οι γονείς, ειδικοί Παιδοψυχολόγοι, εκπαιδευτικοί και φυσικά τα παιδιά. Βέβαια, επειδή το παιδί που έχει το ρόλο του «θύματος» διακυβεύεται από μια έντονα φοβική και εσωτερικευμένη ψυχοσύνθεση θα ήταν χρήσιμο οι γονείς εγκαίρως να ζητήσουν την εκτίμηση ενός Ειδικού Παιδοψυχολόγου για μία εξατομικευμένη διερεύνηση της σκέψης- συμπεριφοράς του παιδιού και εν συνεχεία να περάσουν σε μια ολιστική προσέγγιση.
Ποιο μερίδιο ευθύνης έχουν οι γονείς όταν τα δικά τους παιδιά είναι αυτά που επιτίθενται στους πιο αδύναμους συμμαθητές τους;
Όπως σας προανέφερα, η δυναμική των σχέσεων μέσα στην οικογένεια έχει βαρύτατη ισχύ και επηρεάζει καθοριστικά τα παιδιά. Η σύγχρονη κοινωνικο-οικονομική κρίση είναι γεγονός ότι έχει αποπροσανατολίσει ακόμα και τους γονείς. Οι οποίοι «τρέχοντας» να τα προλάβουν όλα χάνουν τον ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους και διακατέχονται από έντονο άγχος το οποίο φέρει εκρήξεις συμπεριφοράς, απομόνωση των μελών και μια γενικότερη κρίση των σχέσεων. Σήμερα, απουσιάζει η ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Το χάσμα αυτό της επικοινωνίας μαζί με το άγχος, την ένταση και σε συνάρτηση με την κρίση των κοινωνικών αξιών, είναι πολύ πιθανόν να φέρει ένα παιδί σε επιθετική συμπεριφορά. Σίγουρα ένα παιδί επιτίθενται σε ένα άλλο, για να ικανοποιήσει μια εσωτερική του ανάγκη και να επιβληθεί με κάποιον τρόπο. Ο συγκεκριμένος λόγος και συνεπώς «τα λάθη» των γονέων ποικίλουν σε κάθε περίπτωση και χρήζουν ειδικής διερεύνησης. Η σύγχρονη τάση μας να γενικεύουμε τα αίτια ενός φαινομένου είναι παρακινδυνευμένη για την αξιολόγηση αλλά και την παρέμβαση.
Τα σχολεία μπορούν να απαλλαχθούν από αυτό το φαινόμενο; ή η όλη κατάσταση έχει αφεθεί στα χέρια των δασκάλων και των καθηγητών;
Εδώ και αρκετό καιρό, οι επιστήμονες παγκοσμίως δραστηριοποιούνται σε θέματα εκφοβισμού και επιθετικότητας. Πολλές μέθοδοι παρέμβασης έχουν χρησιμοποιηθεί σε σχολεία με διακύμανση επιτυχίας. Μία αποτελεσματική μέθοδος που εφαρμόζεται στα σχολεία της Αυστραλίας, Αμερικής και σε κάποια Ευρωπαϊκά- έχει φτάσει και στην Χώρα μας!- είναι η Μέθοδος της Διαμεσολάβησης στην οποία συμμετέχουν όλοι οι μαθητές, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, με συγκεκριμένο ρόλο ο καθένας. Τα μέλη που συμμετέχουν εκπαιδεύονται πολύ προσεκτικά από Ειδικούς και η διαδικασία της παρέμβασης είναι αυστηρά δομημένη ακολουθώντας βήμα- βήμα τις οδηγίες. Η ουσία και ο σκοπός αυτής της προσέγγισης είναι να συμμετέχουν όλοι οι μαθητές στην επίλυση του σχολικού εκφοβισμού αφού όλοι έχουν ρόλο σε αυτό αλλά έχουν και ως ομάδα έχουν την δύναμη να δημιουργήσουν ένα κλίμα σύμπνοιας και συνεργασίας. Συνεπώς, με την υπεύθυνη και σύγχρονα ενημερωμένη ομαδική συνεργασία το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού αλλά και κάθε είδους βίας μπορεί να τουλάχιστον να μειωθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σωτηρία Τακτικού είναι Αριστούχος Απόφοιτος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ολοκλήρωσε επιτυχώς το Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Παιδοψυχολογίας στο UCLAN University στην Αγγλία καθώς και το Mεταπτυχιακό πρόγραμμα Κλινικής Ψυχολογίας στο Leiden University στην Ολλανδία. Έχει εκπαιδευτεί στην Διάγνωση και Αποκατάσταση Μαθησιακών Δυσκολιών, στην Πρώιμη Παρέμβαση -ΑΒΑ & LOVAA’S- σε παιδιά με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές ΔΑΔ (Αυτισμός, Asperger), αλλά και στην χορήγηση ψυχομετρικών τεστ (προσωπικότητας, νοημοσύνης, σχολικής ετοιμότητας) σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες.
