Η εφηβεία είναι μια ιδιαίτερη περίοδος για κάθε σπίτι. Αλλάζει ολόκληρο το οικογενειακό σύστημα. Ο έφηβος από την παιδική ηλικία οδεύει προς την ενηλικίωση, με αποτέλεσμα να καλούνται οι γονείς να πάρουν πλέον ένα διαφορετικό ρόλο.
Από εκεί που κανόνιζε ο γονιός τα πάντα –τις επισκέψεις στους γιατρούς, τις δραστηριότητες, πολλές φορές ακόμα και το ρουχισμό του παιδιού, τώρα πρέπει να συνηθίσει στο ότι το παιδί του αλλάζει, μεγαλώνει και κάποια πράγματα πλέον δεν είναι στον έλεγχό του.
Το παιδί –έφηβος, σε αυτή του τη διαδικασία ενηλικίωσης, απομακρύνεται και δεν ενδιαφέρεται το ίδιο για οικογενειακές συγκεντρώσεις και θέματα που αφορούν την οικογένεια. Αντιθέτως, μπορεί να προτιμά να περνά ώρες ολόκληρες κλεισμένος στο δωμάτιο του, ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας βιβλία και μιλώντας με τους φίλους του στο κινητό.
Οι γονείς σε αυτή τη φάση χρειάζεται να αποδεχθούν πως:
-Τα παιδιά τους προκειμένου να κόψουν τον ομφάλιο λώρο και να βρουν το δρόμο τους προς την ενηλικίωση θα απομακρυνθούν από τους γονείς. Θα απορροφηθούν από τον εαυτό τους και θα προτιμήσουν να βρουν καταφύγιο στις παρέες τους και τις εξωσχολικές δραστηριότητες.
-Θα χρειαστεί να αφήσουν στον έφηβο το χώρο και το χρόνο του. Σε αυτήν την αναπτυξιακή περίοδο το παιδί-έφηβος έχει συχνά διακυμάνσεις στη διάθεση του. Δεν υπάρχει πάντα συγκεκριμένος λόγος για αυτό.
-Κάθε παιδί νιώθει μοναδικά στον κόσμο τα συναισθήματά του κατά την περίοδο της εφηβείας. Νομίζει ότι κανείς άλλος δεν βιώνει τη μετάβαση αυτή με τον ίδιο τρόπο, το ίδιο βάθος. Αυτό έχει πολύ μεγάλη μοναξιά για το ίδιο. Για αυτό αν κάποια στιγμή θελήσει να ανοιχτεί και να μοιραστεί κάτι από αυτό που του συμβαίνει, καλό είναι ο γονιός να δώσει το χώρο αυτό, ώστε το παιδί του να εκφραστεί, αποφεύγοντας να του πει “κατάλαβα” πολύ νωρίς μες τη συζήτηση.
Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να “κλείσει” πάλι. Ίσως, μάλιστα, να του πάρει πολύ καιρό για να αποφασίσει να ξαναμιλήσει για τα συναισθήματα του στο γονιό του. Είναι σημαντικό ο γονέας να κρατήσει μια στάση “αυθεντικής” περιέργειας για αυτό που θέλει να του εξομολογηθεί το παιδί του.
-Το παιδί τους ίσως κάνει επιλογές στα μαλλιά του, στο ντύσιμό του και στα ενδιαφέροντά του που δε συνάδουν με τα προσωπικά γούστα των ίδιων. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας το παιδί ψάχνει να βρει την ατομικότητα του, την ταυτότητά του. Για αυτό και θέλει να ξεχωρίσει μέσα από το ντύσιμό του πολλές φορές και τις επιλογές του, από τους υπόλοιπους νέους της ηλικίας του. Από τη στιγμή που δεν κινδυνεύει η ψυχική και η σωματική του υγεία, είναι σημαντικό να του δοθεί αυτός ο χώρος από την οικογένεια, για να πειραματιστεί χωρίς να φορτωθεί από τους γονείς του ταμπέλες για αυτό.
-Ένα παιδί στην εφηβεία χρειάζεται πολύ σεβασμό. Ο σεβασμός που θα του δείξουν οι γονείς του και η εμπιστοσύνη τους στο ίδιο θα αποτελέσει μεγάλο δώρο και πλεονέκτημα για να αντιμετωπίσει επιτυχώς προκλήσεις ζωής κατά τη διάρκεια της εφηβείας αλλά και της ενήλικης ζωής του. Το παιδί εσωτερικεύει την εμπιστοσύνη που του δείχνει ο γονιός του με αποτέλεσμα να εμπιστεύεται και το ίδιο τον εαυτό του.
Πώς θα μιλούσε ένας γονιός σε έναν φίλο του που εκτιμά και που θέλει να χτίσει μια καλή σχέση μαζί του; Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο χρειάζεται να μάθει να μιλά και με το παιδί του. Καμία σχέση δεν είναι δεδομένη. Ακόμα και αν αυτή είναι η σχέση γονέα-παιδιού.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως τα όρια, εξακολουθούν να είναι πολύ σημαντικά κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Είναι πολύ σημαντικό όμως, για τον γονέα να θυμάται, ότι η όποια επιρροή έχει πάνω στο παιδί του πρέπει να βασίζεται πολύ περισσότερο στη συναισθηματική σχέση που έχει χτίσει μαζί του, παρά στην εξουσία που ο ίδιος νομίζει ότι έχει βάση του γονεϊκού του ρόλου.
Το “επειδή το λέω έγω!” λίγη ουσιαστική σημασία έχει για έναν έφηβο. Η σχέση που βασίζεται στο ποιος έχει την εξουσία και “ξέρει καλύτερα” αντί να νουθετήσει τον έφηβο στην ουσία τον απομακρύνει από την οικογενειακή εστία. Την κατανόηση που χρειάζεται, θα ψάξει να τη βρει αλλού έτσι και αλλιώς.
Συχνά η ανάγκη του αυτή ίσως τον παρασύρει και σε επικίνδυνα μονοπάτια. Για αυτό και είναι δέουσας σημασίας οι γονείς κατά τη διάρκεια αυτής της πολύ ευαίσθητης περιόδου να ξέρουν πώς να σταθούν δίπλα στα παιδιά τους. Ας ενημερωθούν λοιπόν μέσα από βιβλία, ημερίδες, δράσεις από συλλόγους γονέων και επισκέψεις σε ειδικούς.
Η ψυχοεκπαίδευση των γονέων για το πώς μπορούν να συνοδεύσουν σωστά το παιδί τους, από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, είναι ουσιαστική σε αυτή τη φάση, αφού η κατ΄εξακολούθηση λανθασμένη αντιμετώπιση από μεριά τους, μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ενήλικη ζωή του παιδιού τους αργότερα.
