Οραματιστής αλλά και πρωταγωνιστής είναι δύο λέξεις που μπορεί να χαρακτηρίσουν το επίτιμο πρόεδρο της Alpha Bank Γιάννη Κωστόπουλο που έφυγε στις 9 Μαρτίου 2021 από την ζωή.
Οραματιστής γιατί οραματίστηκε την μετάβαση στην νέα εποχή και πρωταγωνιστής επειδή σχεδίασε και τελικά κατάφερε να το επιτύχει. Η απώλεια του Γιάννη Κωστόπουλου σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής οραματιστών και ηγετών στο τραπεζικό σύστημα που είχαν τη δύναμη, τη διάθεση, την αποφασιστικότητα και το κύρος να καθορίζουν και να οδηγούν τις εξελίξεις και όχι να τις ακολουθούν.
Ο Γιάννης Κωστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938. Σπούδασε Ναυπηγός στο King’s College του Πανεπιστημίου Durham της Αγγλίας. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στην Τράπεζα Εμπορικής Πίστεως το 1963. Διετέλεσε Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Διευθυντής της Τραπέζης από το 1973 και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Γενικός Διευθυντής από το 1984 έως το 1996. Από το 1996 έως το 2005 διετέλεσε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank. Από την 23.2.2005 είναι Εκτελεστικός πρόεδρος.
Ο Γιάννης Κωστόπουλος συνέδεσε το όνομά του με την πορεία της Alpha Bank, τον εκσυγχρονισμό της, την διεθνή επέκταση της και την υλοποίηση του στρατηγικής του: να αναδείξει την τράπεζα σε πρωταγωνιστή στον τραπεζικό κλάδο της αλλά και στην ελληνική οικονομία.
Στην τραπεζική ιστορία έχει μείνει η προφητική δήλωση του Γιάννη Κωστόπουλου στις αρχές του 2000, όταν στην χώρα μας λειτουργούσε μεγάλος αριθμός τραπεζών ότι στην Ελλάδα θα παραμείνουν «δυόμιση» τράπεζες, θέλοντας να δώσει έμφαση στις εξαγορές και συγχωνεύσεις που θα δημιουργούσαν ισχυρά σχήματα. Τότε πολλοί άκουγαν με έκπληξη την δήλωση αυτή που έμελε να γίνει πραγματικότητα 20 χρόνια μετά.
Μαζί με το Θεόδωρο Καρατζά, μια ακόμη εμβληματική μορφή προσπάθησαν να δημιουργήσουν το εθνικό μας πρωταθλητή στον τραπεζικό τομέα που θα εκπροσωπούσε την Ελλάδα στο εξωτερικό ως μια μεγάλη ισχυρή τράπεζα. Ειδικότερα, στα τέλη του 2001 ο Θεόδωρος Καρατζάς και ο Γιάννης Κωστόπουλος, πρόεδρος της Alpha Bank, ανακοίνωναν τη συμφωνία συγχώνευσης Εθνικής και Alpha Bank με στόχο τη δημιουργία του «εθνικού μας πρωταθλητή» στον τραπεζικό τομέα. Μια προσπάθεια που τελικά δεν καρποφόρησε, καθώς τον Ιανουάριο του 2002 ανακοινώθηκε η διάλυση της συμφωνίας για λόγους που ήταν μακριά από τη βούληση των δύο ανδρών.
Οδηγώντας την Alpha Bank στους πρωταγωνιστές
Από τη δεκαετία του 1970, επτά χρόνια μετά την ενεργή συμμετοχή του Γιάννη Κωστόπουλου στα διοικητικά της τράπεζας, η Τράπεζα Πίστεως, όπως ονομάσθηκε το 1972, ξεκίνησε την πορεία της ως πρωτοπόρα στον τομέα του εκσυγχρονισμού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ενώ μετά την απελευθέρωσή του, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, έχει ήδη διαμορφώσει τη φυσιογνωμία ενός τραπεζικού Ομίλου που της επιτρέπει να παρέχει ευρύ φάσμα καινοτόμων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
Το 1999 η Alpha Τράπεζα Πίστεως -ονομασία που υιοθετήθηκε το 1994- με το Γιάννη Κωστόπουλο στο τιμόνι της τράπεζας προχώρησε σε ιστορική εξαγορά του 51% των μετοχών της Ιονικής Τραπέζης, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση που είχε γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Η συγχώνευση των δύο τραπεζικών ιδρυμάτων ολοκληρώθηκε το αμέσως επόμενο έτος, ενώ η νέα διευρυμένη Τράπεζα που προέκυψε ονομάσθηκε Alpha Bank.
Το Φεβρουάριο του 2013, σε συνέχεια της συμφωνίας εξαγοράς της Εμπορικής Τραπέζης από την Alpha Bank μετά της Crédit Agricole SA , το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής μεταβιβάσθηκε από την Crédit Agricole στην Alpha Bank, οδηγώντας της Alpha Bank στους πρωταγωνιστές του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και κάνοντας πραγματικότητα το όραμα του Γιάννη Κωστόπουλου.
Με την απόκτηση της Ιονικής και της Εμπορικής Τράπεζας κατόρθωσε να ενοποιήσει ένα ολόκληρο τετράγωνο στο κέντρο της Αθήνας με ιστορικά κτήρια και ακίνητα από διάφορες χρονικές περιόδους κάτω από την ομπρέλα της Alpha Bank
Ο Γιάννης Κωστόπουλος ήταν όμως μια προσωπικότητα με πολλά ενδιαφέροντα. Η Νομισματική Συλλογή Alpha Bank, που ξεκίνησε, με πρωτοβουλία του Γιάννη Κωστόπουλου, το 1972 και χαρακτηρίζεται σήμερα ως μία από τις σημαντικότερες συλλογές διεθνώς καθώς αριθμεί περίπου 11.000 νομίσματα από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν πολύ σπάνια κομμάτια, μοναδικά δείγματα της αρχαίας σφραγιστικής. Τα χρονικά όριά της εκτείνονται από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. και την εφεύρεση του νομίσματος, έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. και τη λήξη των ελληνορωμαϊκών κοπών. Στη Συλλογή περιλαμβάνονται και ορισμένα ρωμαϊκά και βυζαντινά νομίσματα.
Οι δημόσιες παρεμβάσεις για γενικότερα οικονομικά θέματα κυρίως στις γενικές συνελεύσεις της τράπεζας – που έδινε ανελλιπώς παρουσία – είχαν μεγάλη βαρύτητα καθώς το διέκρινε το αίσθημα ευθύνης για την πορεία του τόπου του. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στην ανακοίνωση της η Ελληνική Ένωση Τραπεζών «ο εκλιπών, υπήρξε εμβληματική προσωπικότητα για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και το σύγχρονο επιχειρείν και επάξια χαρακτηρίστηκε ως ο «πατριάρχης των τραπεζιτών». Η μακρά του θητεία ως Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της Alpha Bank ανέδειξε τις σημαντικές του αρετές και ικανότητες, και την εξαιρετική του συμβολή στην πρόοδο του σύγχρονου ελληνικού τραπεζικού συστήματος». Ο Γιάννης Κωστόπουλος διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, από το 2004 έως το 2005 ενώ το έτος 2018, στην επετειακή εκδήλωση για τα 90 χρόνια της ΕΕΤ, του απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα για την πολυετή ανεκτίμητη προσφορά του στην οικονομική ζωή του τόπου», αναφέρει η Ελληνική Ένωση Τραπεζών.
Αναφερόμενος εξάλλου στην προσωπικότητα του Γιάννη Κωστόπουλου ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας είπε μεταξύ άλλων: «Η λέξη που μου έρχεται στο μυαλό είναι ένας ευπατρίδης, ένας άνθρωπος που με ότι ασχολήθηκε πέτυχε. Θα έλεγα πραγματικά ένας Πατριάρχης για το τραπεζικό σύστημα, αλλά και πολύ περισσότερο από αυτό. Ένας ευπατρίδης, ένας πατριώτης που αγαπούσε πολύ την πατρίδα του, που ασχολήθηκε πολύ με την ιστορία της πατρίδας του και που έπρεπε να τον ακούς πάντα. Είχε μία σωστή άποψη και μία νηφαλιότητα. Άκουγε, δεν έπαιρνε αποφάσεις εν θερμώ, συμβούλευε».
