Η Καλαμάτα, πρωτεύουσα του Νομού Μεσσηνίας, βρίσκεται στο μυχό του Μεσσηνιακού κόλπου και είναι κτισμένη στους πρόποδες του Ταϋγέτου στη θέση των αρχαίων Φαρών. Αποτελεί το διοικητικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο της Νοτιοδυτικής Πελοποννήσου σε απόσταση 215 χλμ. από την Πάτρα και 240 χλμ. από την Αθήνα.
Η Καλαμάτα βρίσκεται νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και συνδυάζει βουνό και θάλασσα. Είναι μια πόλη για όλα τα γούστα. Ο επισκέπτης της Καλαμάτας έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τις ομορφιές πολλών παραθαλάσσιων και ορεινών περιοχών που βρίσκονται κοντά σε αυτήν, όπως είναι ο παραδοσιακός οικισμός της Μάνης, η γραφική Πύλος, η Μεθώνη και η Κορώνη, η Φοινικούντα, η Στούπα και πολλά άλλα μέρη που θα αρέσουν ακόμα και στον πιο απαιτητικό ταξιδιώτη.
Πολιτισμός
Για τους επισκέπτες που δεν έρχονται στη Καλαμάτα μόνο για ξεκούραση και διασκέδαση δεν έχουν παρά να επισκεφτούν τα μουσεία της πόλης. Πιο αναλυτικά, ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφτεί το Μπενάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο που βρίσκεται στο Ιστορικό Κέντρο και περιέχει αρχαιότητες που χρονολογούνται απ’ την Εποχή του Χαλκού έως τους Ρωμαϊκούς Χρόνους. Επιπλέον, ένα άλλο μουσείο που αξίζει να επισκεφθεί κάποιος είναι το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο “Αρχοντικό Κυριακού” και στο οποίο μπορεί κανείς να θαυμάσει τα ποικίλα ιστορικά και λαογραφικά εκθέματα. Το δημοτικό πάρκο σιδηροδρόμων της Καλαμάτας αποτελεί ένα πρωτότυπο υπαίθριο μουσείο. Στο πάρκο αυτό μπορεί κανείς πέρα απ’τη βόλτα στα καταπράσινα δρομάκια, να δει τα παλιά τρένα του ΟΣΕ που έχουν παραμείνει εκεί για να θυμίζουν τους παλιούς καιρούς. Επίσης, για τους λάτρεις της τέχνης, στην Καλαμάτα υπάρχει και η Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης που στεγάζεται στο Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να θαυμάσουν πληθώρα έργων ζωγραφικής σημαντικότατων Ελλήνων ζωγράφων του 20ού αιώνα, καθώς και γλυπτά, χαρακτικά κ.ά. Το Κάστρο της Καλαμάτας αποτελεί μια καλή επιλογή για κάποιον που θέλει να μάθει την ιστορία της πόλης. Τέλος, μπορεί κανείς να επισκεφτεί το Πολεμικό Μουσείο που δείχνει μέσω οπτικοακουστικού υλικού, φωτογραφιών και κειμένων την ιστορία της περιοχής απ’ την Επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα.
Διασκέδαση
Η Καλαμάτα, πέρα απ’ το γεγονός ότι είναι μία αρκετά καλή πόλη για να μείνει κανείς όλο το χρόνο αποτελεί επιπλέον και μία καλή επιλογή για διακοπές. Ο ιδανικός καλοκαιρινός προορισμός είναι μια περιοχή που βρέχεται από θάλασσα την οποία μπορεί να απολαύσει ο ταξιδιώτης. Η Καλαμάτα αποτελεί μια τέτοια περιοχή καθώς ένα μεγάλο κομμάτι της βρέχεται από θάλασσα. Ο καθένας μπορεί να αποφασίσει ανάλογα με τη διάθεση και το γούστο του να απολαύσει τον ήλιο και τη θάλασσα σε αμμώδη ή με βότσαλα παραλία. Μπορεί, ωστόσο, κάποιος να απολαύσει την ηλιόλουστη καλοκαιρινή μέρα της Καλαμάτας σε διάφορές καφετέριες της παραλίας με θέα τη θάλασσα. Εάν, επίσης, μετά το μπάνιο στη θάλασσα επιθυμήσει κανείς ένα χορταστικό καλοκαιρινό γεύμα χωρίς όμως να αποχωριστεί την εικόνα και τον ήχο του κύματος υπάρχουν πολλές παραλιακές ταβέρνες για να επιλέξει. Ένα ωραίο μέρος για να πιεί κανείς τον καφέ του όλες τις ώρες της ημέρας, ιδιαίτερα μετά από αρκετές ώρες βόλτας στα μαγαζιά, αποτελεί η κεντρική πλατεία της Καλαμάτας καθώς και η πλατεία 23ης Μαρτίου (Ιστορικό Κέντρο). Όσον αφορά την απογευματινή και βραδινή βόλτα, μπορεί κανείς εκτός των άλλων να κατευθυνθεί προς τη Βέργα (λίγο έξω από την Καλαμάτα) για μια πανοραμική εικόνα της πόλης. Τα στέκια για τους νέους δεν είναι λίγα ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα club και οι καφετέριες που συγκεντρώνουν κυρίως τη νεολαία έχουν συνήθως αρκετή κίνηση.
Tο περιβάλλον
Γεωμορφολογικά στοιχεία: Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του Δήμου είναι μία σύνθεση από πεδινές, ημιορεινές και ορεινές εκτάσεις που έχουν ως κύριο γνώρισμα το μεγάλο μέρος που καταλαμβάνει ο ορεινός όγκος του Ταϋγέτου. Η αναγνώριση του φυσικού περιβάλλοντος δίνει μία παραθαλάσσια και πεδινή περιοχή με λίγα χαμηλά ημιορεινά τμήματα, με μεγάλη πυκνότητα και μέγεθος καλλιεργειών, καθώς και ορεινά τμήματα όπου εκτός των καλλιεργειών κυριαρχούν τα δάση και οι δασικές εκτάσεις. Η κατανομή των χρήσεων γης του δήμου περιγράφεται ως κατά 25% γεωργικού χαρακτήρα, 36% βοσκότοποι, 33% δασικές εκτάσεις και 6% υπόλοιπες εκτάσεις.
Γνώρισμα του δήμου είναι η αρκετών χιλιομέτρων ακτογραμμή του καθώς και η εκτεταμένη του παραλία, χαρακτηριστικό της οποίας είναι τα καθαρά νερά και οι οργανωμένες πλαζ της. Τα νερά και οι ακτές του Μεσσηνιακού Κόλπου έχουν βραβευτεί και διαθέτουν σήμα “Γαλάζιας Σημαίας”.
Σε ότι αφορά τα ιδιαίτερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή υπάγονται διοικητικά περιοχές ενταγμένες στο Διεθνές Δίκτυο “Φύση 2000” με κωδική ονομασία GR 2550001 “Φαράγγι Νέδωντα”, GR 2550006 “Όρος Ταΰγετος” και GR2540005 “Λαγκάδα Τρύπης.
Στα ανατολικά της πόλης υψώνεται ο επιβλητικός Ταΰγετος, ο οποίος αποτελεί μία οροσειρά με μακριά ράχη μήκους 115 χιλιομέτρων, μέγιστου πλάτους 30 χιλιομέτρων και συνολικής έκτασης 2.500 τ. χιλιόμετρα. Η οροσειρά χωρίζεται σε 3 ορεινούς όγκους. Τον βόρειο Ταΰγετο, τον κεντρικό Ταΰγετο και το όρος Ταίναρο ή Σαγγιά.
Ο ποταμός Νέδων διασχίζει την πόλη της Καλαμάτας. Η εκβολή του βρίσκεται δυτικά του λιμανιού της Καλαμάτας και η λεκάνη απορροής του στη δυτική πλευρά του βόρειου τμήματος του Ταϋγέτου. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής είναι η βαθιά στενή χαράδρα, μήκους εννιά χιλιομέτρων που βρίσκεται μεταξύ της περιοχής Χάνι Λαγού και του στρατιωτικού πεδίου βολής, ακριβώς βόρεια της Καλαμάτας.
Κλιματολογία: Ο Δήμος Καλαμάτας βρίσκεται στην Ανατολική Μεσσηνία νότια της Πελοποννήσου. Γενικά η Μεσσηνία έχει χαρακτηριστικό ήπιο, εύκρατο κλίμα (εκτός φυσικά των ορεινών περιοχών που είναι πιο τραχύ), αφού το ετήσιο θερμομετρικό εύρος κυμαίνεται περίπου μεταξύ των 13 – 19o C. Ακόμη η Μεσσηνία παρουσιάζει μεγάλη ηλιοφάνεια, μία από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα. Οι βροχές είναι αρκετές και πέφτουν το χειμώνα. Τα καλοκαίρια είναι ζεστά και ξερά. Το κλίμα που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Καλαμάτας καθορίζεται τόσο από την επίδραση της θάλασσας όσο και από αυτή του Ταϋγέτου. Η ψυχρή περίοδος διαρκεί από το Νοέμβριο έως τον Απρίλιο και η θερμή από το Μάιο έως τον Οκτώβριο.
Κοντά στην Καλαμάτα
Νοτιοανατολικά της Καλαμάτας βρίσκεται η Μάνη (δεύτερο πόδι της Πελοποννήσου), όπου τα δασώδη παραθαλάσσια μέρη της Μεσσηνιακής Μάνης παραδίδουν τη σκυτάλη στο άγριο, πετρώδες και συναρπαστικό παράκτιο τοπίο της Λακωνικής Μάνης. Νοτιοδυτικά (πρώτο πόδι της Πελοποννήσου), συναντάται η Κορώνη, η Μεθώνη και η Πύλος με τις ξακουστές ομορφιές τους. Προς το Βορρά, κατευθυνόμενοι προς Σπάρτη, συναντάμε τον υπέροχο κόσμο του Ταϋγέτου, την σκεπή της Καλαμάτας. Ο Ταΰγετος είναι η σημαντικότερη πρόκληση για τους φίλους της ορεινής απόλαυσης, της πεζοπορίας και της αναρρίχησης.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Καλαμάτα, στο Δήμο Ιθώμης, βρίσκεται η Αρχαία Μεσσήνη, ένας αρχαιολογικός χώρος ο οποίος έχει αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια, και αιφνιδιάζει τους επισκέπτες του με την έκτασή του και την καλή του κατάσταση, αφού πλέον θεωρείται ίσως ο μεγαλύτερος καλοδιατηρημένος αρχαιολογικός χώρος. Μάλιστα, βρίσκεται ανάμεσα στους 27 νικητές του Βραβείου πολιτιστικής κληρονομιάς / Europa Nostra της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2011, όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra.
Κυριότερα αξιοθέατα στην περιοχή
Αρχαία Μεσσήνη: Η Αρχαία Μεσσήνη είναι μια από τις σημαντικές σε μέγεθος, μορφή και διατήρηση πόλεις της αρχαιότητας, που έχει ακόμη πολλά να προσφέρει. Δεν διαθέτει μόνον ιερά και δημόσια οικοδομήματα, αλλά και οχυρώσεις επιβλητικές και κατοικίες και ταφικά μνημεία. Διαθέτει, εκτός των άλλων, το σπάνιο προνόμιο να μην έχει καταστραφεί ή καλυφθεί από νεότερους οικισμούς και να βρίσκεται σε ένα κατ? εξοχήν μεσογειακό αλώβητο φυσικό περιβάλλον.
Νέδα: Η Νέδα αποτελεί το μοναδικό “θηλυκό” ποτάμι της Ελλάδας. Η Νέδα αποτελεί το φυσικό σύνορο ανάμεσα στη Μεσσηνία και την Ηλεία. Τα νερά της ξεκινούν από τις πάμπολλες πηγές στους πρόποδες του Λυκαίου όρους, συναντούν χείμαρρους και παραπόταμους από τα γύρω βουνά, ακολουθούν μια εκπληκτική πορεία μέσα από στενά φαράγγια, δροσερά πλατώματα και χαράδρες πνιγμένες στη βλάστηση, περνούν κάτω από πέτρινα τοξωτά γεφύρια και μέσα από σκοτεινές σπηλιές και καταρράκτες, για να καταλήξουν στα εύφορα λιβάδια του Κυπαρισσιακού κόλπου, καλύπτοντας μια διαδρομή 32 χιλιομέτρων.
Πολυλίμνιο: Στο δήμο Βουφράδος, 32 χλμ. από την Καλαμάτα, βρίσκεται το φαράγγι του Πολυλιμνίου με τις λίμνες και τους καταρράκτες του. Περπατώντας ένα μικρό διαμορφωμένο μονοπάτι για 5 λεπτά και περνώντας μέσα από πυκνή βλάστηση και με τη βοήθεια γραφικών ξύλινων γεφυριών, βρίσκουμε έναν κρυφό παράδεισο από μικρές λίμνες και καταρράκτες, περικυκλωμένους από ελαιώνες και αμπέλια.
Κάστρο Τρουπάκη Μούρτζινου: Το κάστρο του Τρουπάκη Μούρτζινου χτίστηκε το 1807, και αποτελείται από ένα σύμπλεγμα κτισμάτων, μέσα στο οποίο περικλείεται και ο πολύ παλαιότερος ναός του Αγίου Σπυρίδωνα. Στις 6 Γενάρη 1821 ήρθε από τη Ζάκυνθο ο Κολοκοτρώνης και φιλοξενήθηκε εδώ σε αυτόν τον πύργο κάπου δυόμιση μήνες, ώσπου μαζί με τους αγωνιστές της Ανδρούβιστας και τους άλλους αρχηγούς έγινε η εξόρμηση και ξεκίνησαν για την κατάκτηση της Καλαμάτας.