Στο ιστορικό κέντρο της Καλαμάτας, κάτω από το κάστρο της, στην ομώνυμη πλατεία, βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός ναός της Υπαπαντής του Σωτήρος. Στον ιερό ναό της Υπαπαντής φυλάσσεται η εικόνα της “Παναγίας Υπαπαντής“, προστάτιδας και Πολιούχου της πόλης μας, αλλά και ολόκληρης της Μεσσηνίας.
Σύμφωνα με τον θρύλο, η εικόνα βρέθηκε στα ερείπια του ναού όταν ο ιπποκόμος του Τούρκου πασά που είχε φτιάξει εκεί σταύλο για τα άλογά του είδε στο όνειρό του μια γυναίκα να του υποδεικνύει να σκάψει εκεί για να βρει τη θαυματουργή εικόνα.
Η εκκλησία θεμελιώθηκε το 1860, αλλά και εγκαινιάστηκε το 1873 πλησίον της θέσης στην οποία βρισκόταν ο παλαιός ναός, ο οποίος κάηκε το 1770 και για τον οποίο στα νοτιοανατολικά του ναού έχει στηθεί ένας πέτρινος σταυρός στο σημείο όπου θεωρείται ότι ήταν η Αγία Τράπεζά του με την επιγραφή: “Η πλαξ αυτή ενθυμίζει ιερόν και άδυτον”.
Στους σεισμούς του 1886 και 1986 η εκκλησία υπέστη σοβαρές ζημιές, οι οποίες, όμως, αποκαταστάθηκαν.
Ο Ναός της Υπαπαντής του Σωτήρος γιορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου με την περιφορά της εικόνας, η οποία πραγματοποιείται ανελλιπώς από το 1889, αλλά όλες οι τελετές για τον εορτασμό, ο οποίος ξεκίνησε το 1948 διαρκούν συνολικά 14 ημέρες. Αρχίζουν στις 27 Ιανουαρίου και ολοκληρώνονται στις 9 Φεβρουαρίου με πανηγυρική ολονύχτια αγρυπνία.
Είναι το σήμα κατατεθέν της Καλαμάτας και όλοι οι δρόμοι για τον επισκέπτη της τον οδηγούν εκεί. Είτε περπατά στα γραφικά δρομάκια της παλαιάς πόλης είτε είναι με το αυτοκίνητο, δεν γίνεται να μην βρεθεί έξω από τον ναό της Υπαπαντής.
