Μέχρι πριν από λίγους μήνες, λίγοι ήταν εκείνοι που μπορούσαν να διακρίνουν τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη από τη Λαϊκή, καθώς και το ότι στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας. Αυτό, από ό,τι φαίνεται μάλλον έχει αλλάξει…
Εμείς συζητήσαμε με το πρόσωπο που φέρει την ευθύνη αυτής της αλλαγής. Η Νινέτα Σωτηράκη, προϊσταμένη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης, μάς μίλησε για το νέο αυτό “πρόσωπο” της βιβλιοθήκης, για τους στόχους, τις βλέψεις και, φυσικά, δεν παρέλειψε να μας πει κάποια λόγια για την προσωπική της εμπειρία τόσο στη βιβλιοθήκη όσο και στην Καλαμάτα.
Παρόλο που η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη λειτουργεί στην Καλαμάτα από το 2003, είναι πολλοί που δεν την γνωρίζουν ή ακόμα την μπερδεύουν με τη Λαϊκή Βιβλιοθήκη. Το τελευταίο, όμως, διάστημα αυτό έχει αλλάξει και παρατηρείται μια τάση εξωστρέφειας. Πως προέκυψε αυτό;
Από τον Σεπτέμβρη έχουμε ξεκινήσει μια προσπάθεια να επαναπροσδιορίσουμε την ταυτότητα της Βιβλιοθήκης, να τη συστήσουμε στο αναγνωστικό και μη κοινό της πόλης μας, να «βγάλουμε προς τα έξω» τις υπηρεσίες που προσφέρει, να την κάνουμε προσιτή. Φέτος, λοιπόν, ξεκινήσαμε δειλά – δειλά, με την πολύτιμη συμμετοχή των εθελοντών μας, να προσφέρουμε εκπαιδευτικά προγράμματα, τόσο για σχολικές επισκέψεις, όσο και για παιδιά που θέλουν να συμμετάσχουν ανεξάρτητα.
Πλέον τα σχολεία έρχονται στη Βιβλιοθήκη και δεν περιορίζονται σε μια απλή ξενάγηση στους χώρους της, αλλά έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό πρόγραμμα, με αφήγηση/δραματοποίηση/παιδαγωγικές δραστηριότητες/κατασκευές για τους μικρότερους και παιχνίδι θησαυρού και γνωριμίας με τις συλλογές και με το ταξινομικό μας σύστημα, για τους μεγαλύτερους.
Αυτό δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τη αφιλοκερδή βοήθεια των εθελοντών παιδαγωγών μας, αλλά και των σπουδαστριών του Τμήματος Βρεφονηπιοκόμων του ΙΙΕΚ Ορίζων υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας παιδικής λογοτεχνίας κας Χριστίνας Δίμιζα. Όσο για το αμιγώς αναγνωστικό κοινό, προσπαθούμε να το προσελκύσουμε με τον εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης με 200 νέους τίτλους για όλα τα γούστα, επιλεγμένους βάσει των προτιμήσεων και των υποδείξεων των μελών μας. Παραγγελία βιβλίων είχε να γίνει στη Βιβλιοθήκη από το 2009.
Τους τελευταίους μήνες είδαμε και πολλές εκδηλώσεις με την υπογραφή της Βιβλιοθήκης και τη δική σας…
Είναι αλήθεια, διοργανώνουμε και συμμετέχουμε σε μια σειρά εκδηλώσεις που ενδιαφέρουν ευρύτερο κοινό, όπως την Ημερίδα για το ασφαλές διαδίκτυο, την Ημερίδα για τον Αριστοτέλη, τον πρώτο Μαραθώνιο Ανάγνωσης για τη Γαλλοφωνία, τα μαθήματα Τοπικής Ιστορίας και φυσικά προβάλουμε το κατ’εξοχήν αντικείμενο μας, το βιβλίο, με επιλεγμένες βιβλιοπαρουσιάσεις και εργαστήρια σε συνεργασία με βιβλιοπωλεία και άλλους φορείς της πόλης μας.
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν οι νικητές του λογοτεχνικού διαγωνισμού που είχαμε προκηρύξει. Είναι καταπληκτικό πως ένας διαγωνισμός που διεξαγόταν για πρώτη φορά και είχε τοπική εμβέλεια (δικαίωμα συμμετοχής είχαν όσοι διαμένουν ή κατάγονται από την ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας) συγκέντρωσε 100 περίπου συμμετοχές, η λογοτεχνική αξία των οποίων ήταν αξιοσημείωτη.
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη είναι πλέον ενταγμένη στο Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών. Τι σημαίνει αυτό;
Από τις αρχές του 2017 είμαστε επίσημα μέλος και αυτό μας δίνει πρόσβαση σε μια σειρά προνόμια, μεταξύ των οποίων η δυνατότητα να χρησιμοποιούμε το παιδαγωγικό υλικό της Εθνική Βιβλιοθήκης. Ήδη υλοποιήσαμε το Εργαστήριο Ευχών για τα Χριστούγεννα και συμμετείχαμε με εργαστήρια και εκδηλώσεις στη δράση «Σημεία Ανάγνωσης». Ο κακός κεντρικός σχεδιασμός αναφορικά με τη στελέχωση δεν μας επέτρεψε να λάβουμε μέρος στη φετινή καλοκαιρινή εκστρατεία, αν και ήταν κάτι που το επιθυμούσαμε πολύ. Η Βιβλιοθήκη οφείλει να είναι ζωντανός οργανισμός, να αφουγκράζεται και να αναπνέει μαζί με την κοινωνία. Χωρίς να θέλω καθόλου να υποβαθμίσω την αξία της δανειστικής της λειτουργίας, έχει και έναν ρόλο παιδευτικό με την ευρύτερη έννοια και θέλουμε να τον αναδείξουμε εξίσου.
Υπάρχουν άνθρωποι που στηρίζουν την όλη προσπάθεια;
Ευτυχώς έχουμε την αμέριστη συμπαράσταση και καθοδήγηση του Εφορευτικού Συμβουλίου σε όποια κίνηση σχεδιάζουμε. Απαιτείται ωστόσο άμεση ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό: αυτή τη στιγμή υπηρετούμε στη Βιβλιοθήκη 2 άτομα, μια γραμματέας που διορίστηκε πρόσφατα και εγώ, σε σύνολο 12 οργανικών θέσεων. Όταν ανέλαβα καθήκοντα τον Σεπτέμβρη, ήμουν τελείως μόνη και σχεδόν βρήκα τα κλειδιά έξω από την πόρτα!
Υποδεχόμαστε κατά καιρούς φοιτητές για πρακτική άσκηση και φυσικά τους εθελοντές μας, αλλά για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε και να αναπτυχθούμε στοχευμένα θα πρέπει η Βιβλιοθήκη να στελεχωθεί. Είμαστε από τις περιπτώσεις που όχι μόνο δεν φοβόμαστε, αλλά ζητάμε την αξιολόγηση από το Υπουργείο Παιδείας για το έργο μας. Θεωρώ ότι με αυτόν τον τρόπο θα πείσουμε ακόμα και τους πιο επιφυλακτικούς ιθύνοντες.
Πείτε μας λίγα λόγια για το αναγνωστικό κοινό της Καλαμάτας…
Όσο περίεργο μπορεί να ακούγεται για την εποχή της μιντιακής κυριαρχίας, οι Μεσσήνιοι διαβάζουν ακόμα και διαβάζουν σε όλες τις ηλικίες: μαμάδες με μωρά που έρχονται να διαβάσουν και να παίξουν στο χώρο του παιδικού τμήματος, παιδιά που δανείζονται βιβλία για τον ελεύθερο χρόνο τους, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές που αναζητούν βιβλιογραφία, ερασιτέχνες αγρότες που θέλουν να βελτιώσουν την παραγωγή τους, ανήσυχοι νέοι που διαβάζουν βιβλία αυτοβελτίωσης και φυσικά το μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού μας κοινού, οι βιβλιοφάγοι της λογοτεχνίας. Ακόμα και αυτοί που έρχονταν στη Βιβλιοθήκη μόνο για τον τοπικό τύπο ή τη χρήση του ίντερνετ, πλέον θα πάρουν και ένα βιβλίο, έστω και για να το ξεφυλλίσουν. Και ένα βιβλίο να διαβάσει κάποιος που δεν διάβαζε πριν, είναι για μας νίκη.
Ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις σας προτού ξεκινήσετε και ποιες είναι τώρα;
Οι συμβουλές που μου έδωσαν πριν έρθω στη Βιβλιοθήκη ήταν σχεδόν αποκαρδιωτικές: «μην κάνεις πολλά-πολλά, ο κόσμος μετά θα έχει απαιτήσεις, μην πολυσκάς, δεν τρέχει και τίποτα, δεν σε ελέγχει κανείς, έτσι τα βρήκες έτσι να τα αφήσεις» και άλλα τέτοια διάφορα που περιγράφουν γραφικά την κακώς νοούμενη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία.
Αρνούμαι, όμως, να ακολουθήσω μια τέτοια λογική. Στο μυαλό μου έχω πάντα το παράδειγμα της Βέροιας: αν μπόρεσε η Βέροια, πόλη με το μισό πληθυσμό από ότι η Καλαμάτα, να στήσει τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη στην Ελλάδα μετά την Εθνική, να αριθμεί 35.000 μέλη και 100.000 τίτλους, και να έχει το ανάστημα να ζητήσει και να πάρει χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Bill Gates, γιατί όχι και εμείς! Το μόνο που χρειάζεται είναι όραμα και ανθρώπους με όρεξη για δουλειά. Ήδη κάναμε το πρώτο βήμα, πετυχαίνοντας χρηματοδότηση ύψους 100.000 ευρώ σε βάθος τριετίας μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Το να καταφέρουμε να δεκαπλασιάσουμε το προϋπολογισμό μας μεσούσης της κρίσης είναι κάτι πολύ σημαντικό, αλλά κυρίως είναι το επιστέγασμα σκληρής δουλειάς: κάναμε έρευνα, εκπονήσαμε μελέτη με ίδια μέσα, εκτιμήσαμε τις ανάγκες και τις δυνατότητές μας, καταθέσαμε τεχνικό δελτίο με προτάσεις και υποέργα σαφή και κοστολογημένα και δικαιωθήκαμε. Είμαι πολύ περήφανη για αυτή τη χρηματοδότηση που μας κατατάσσει στην όγδοη θέση μεταξύ των Δημόσιων Βιβλιοθηκών, ενώ μέχρι πέρυσι ήμασταν από τους τελευταίους.
Και μια ερώτηση για το τέλος… λίγα λόγια για εσάς, για τους στόχους, τις βλέψεις σας… γιατί επιλέξατε την Καλαμάτα;
Ο σύζυγός μου γεννήθηκε και μεγάλωσε εδώ, υπήρχε το οικογενειακό έρεισμα. Εγκατασταθήκαμε οικογενειακώς στην Καλαμάτα από επιλογή και όχι από ανάγκη. Ήθελα να μεγαλώσουν τα παιδιά μου σε μια πόλη με ανθρώπινο πρόσωπο, με χώμα και με θάλασσα, που δεν στερείται όμως ποιοτικών πολιτιστικών διεξόδων. Θεωρώ ότι πήραμε τη σωστή απόφαση.
Στη Βιβλιοθήκη επέλεξα να έρθω να δουλέψω γιατί έχω πάθος με τα βιβλία. Σε όλες τις φάσεις της ζωής μου ήμουν και είμαι με ένα βιβλίο στο χέρι: ως παιδί, ως έφηβος, ως φοιτήτρια, ως εκπαιδευτικός, ως επιστήμονας και πλέον ως μαμά. Έχω προσωπική εμπειρία από το πώς τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν τη ζωή, από το πώς συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ανθρώπου και θεωρώ χρέος μου να το μεταδώσω. Ένα από τα πράγματα που μου δίνει ιδιαίτερη χαρά στη δουλειά μου είναι να μου ζητούν τη γνώμη ή τη συμβουλή μου για ένα βιβλίο, να ψάχνω μαζί με τον αναγνώστη το βιβλίο αυτό που του ταιριάζει, που θα τον κερδίσει. Και φυσικά απολαμβάνω πολύ τις συζητήσεις και τις ερασιτεχνικές βιβλιοκριτικές! Κάτι τέτοια κάνουν τη γραφειοκρατία λίγο πιο υποφερτή!
Φωτογραφίες: Κάλλι Κολόζη
Συνέντευξη: Κυριακή Παπακωνσταντίνου, Πάνος Ηλιόπουλος
